Het mesenterium en de buikklachten

De studie van de anatomie begint al tenminste 1600 voor Christus. Na al die jaren heeft het lichaam nog steeds de capaciteit ons te verrassen! Of beter: na al die jaren verrast de capaciteit van ons lichaam nog steeds de onderzoekers! Een artikel over het mesenterium en de buikklachten.

Inhoudsopgave

1. 
   
   1. 
      
      1. 
         
         1. Nieuw onderzoek
         2. Orgaan
         3. Anatoom
         4. Wat is het mesenterium?
         5. Belangrijk
         6. Verklevingen
         7. Klachten
         8. Osteopathie
         9. Minder buikklachten!
         10. Tot slot…

Nieuw onderzoek

Zeer recent circuleerde een bericht dat er een nieuw orgaan is ontdekt, het mesenterium! Voor meer dan 100 jaar werd het mesenterium gezien als een gefragmenteerd anatomisch gegeven, maar nu blijkt uit onderzoek dat het daadwerkelijk een bestaand orgaan is.

Volgens professor Calvin Coffey van de universiteit van Limerick is het mesenterium niet langer een mysterie. Hij en zijn onderzoekers hebben het orgaan vanuit verschillende hoeken belicht. Eindelijk wordt erkend wat het mesenterium voor ons betekent. Het is een orgaan dat het darmstelsel met de rest van ons lichaam verbindt. Het helpt het auto-immuunsysteem te coördineren om ons lichaam te verdedigen tegen het verspreiden van ziektes. En het voorkomt dat de darmen samenvallen in ons bekken wanneer wij lopen, zitten, kortom… bewegen! Al die jaren is het mesenterium ‘verstopt’ geweest en geeft het ons die mooie functies die het lichaam zo nodig heeft.

Orgaan

“We hebben altijd geweten dat het mesenterium er is om onze organen op zijn plaats te houden in de buikholte, maar nu blijkt het een aangrenzend orgaan te zijn die een rol speelt bij het ontstaan van ziektes”. Dankzij het onderzoek van de wetenschappers uit Limerick (Ierland) wordt het voor ons mogelijk gemaakt beter te kunnen begrijpen wat de functie ervan is en aldus: hoe buikklachten en ziektes kunnen ontstaan.

Anatoom

Grote anatomen waren Aelius Galenus, Leonardo da Vinci (de Italiaan die zo van anatomie hield dat hij wel eens van hekserij werd beticht...), Andreas Vesalius (de Belg die ontzettend veel bijdroeg aan de menselijke anatomie). De vraag is of zij het mesenterium vroeger ook zagen en of deze überhaupt enige functionaliteit had. Niet iedere anatomieles laat de belangrijkheid van de buikanatomie zien. Zo heeft Dr. Nicolaes Tulp de buik van het slachtoffer niet eens opengemaakt.

Het mesenterium

Maar wanneer we de buik wel opensnijden zien we onder andere ongeveer 9 meter aan dunne darm en gedeeltes van de stijgende (ligt rechts in je buik) en dalende dikke darm (ligt links in je buik) liggen aan de voorzijde van de lage rug. Daarop snijdt men het buikvlies open, et voilà: het mesenterium en de onderliggende fascia (=samengesteld bindweefsel).

Wat is het mesenterium?

Het mesenterium wordt gevormd door plooien van het buikvlies van de achterste buikwand. Dit mesenterium draagt de slagaders (bloedaanvoer) en begeleidt vezels van het autonome zenuwstelsel (ook wel het vegetatieve of viscerale zenuwstelsel geheten) die naar de organen lopen. Het mesenterium draagt ook de aders (bloedafvoer), lymfevaten, en de zenuwvezels die van de organen weg gaan. Is er sprake van een disfunctie van de bindweefsels van de lage rug, dan kan dat de lokale omgeving van de buikorganen functioneel beïnvloeden.

Belangrijk

Een belangrijk deel van het mesenterium is de vetschort (omentum majus). Dit heeft zich ontwikkeld uit het (achterste) mesenterium en vormt een dubbelblad van het buikvlies (peritoneum). De vetschort is een met vetweefsel gevulde structuur die een belangrijke rol speelt in de immuniteit en de bescherming van de dunne darm. De onderzoekers uit Limerick trekken de relatie van het mesenterium met de vetschort nog in twijfel, zij vinden dat er voor meer zekerheid meer onderzoek noodzakelijk is.

Vetschort

Naast het geven van immuniteit en de bescherming van de dunne darm geeft de vetschort daarnaast nog de volgende functies:

1. Het dient als een mechanische bescherming (soort stootkussen).
2. Het dient als een thermische bescherming (voor vet, bloedvaten).
3. Het zorgt voor de bewegingsbegeleiding van de grote kromming van de maag.
4. Het zorgt voor de vervormbaarheid van het glijvlak voor abdominale organen (een soort slijmbeurs). 

Verklevingen

In een vorig blogartikel schreef ik eens over wat bindweefsel is wat verklevingen kunnen doen. Bindweefsel bevat de eigenschap dat het samen kan trekken. Omdat bindweefsel het vermogen heeft zich spontaan te reguleren over een periode variërend van enkele minuten tot uren, draagt het actief bij aan de dynamiek van het bewegingsapparaat. Disbalans van dit regelgevende mechanisme resulteert in een verhoogde of verlaagde myofasciale spanning (spierspanning), of verminderde (neuromusculaire) coördinatie. Verhoogde stijfheid van het bindweefsel kan leiden tot, of bijdragen aan, spierpijn.

Klachten

Bij patiënten met chronische buikklachten zijn er veelal meer dan één factoren die een rol spelen. Wanneer het weefsel geen goede doorbloeding kent, zal dat op termijn leiden tot het ophopen van vocht. Daarbij komen stoffen (interleukines, substance P, prostaglandines) vrij die het weefsel prikkelen. De hierop volgende ontsteking gaat gepaard met exsudaat (vorming van wondvocht) waardoor verklevingen gevormd worden. De verklevingen kunnen onder andere ertoe leiden dat de passage van darminhoud stagneert en kan logischerwijs leiden tot klachten. De osteopathische behandeling kan de orgaanfunctie verbeteren en kan vele functionele symptomen in de buik verminderen zoals obstipatie, een opgezette buik, buikpijn, bekkenpijn, maar ook onvruchtbaarheid kan met een ander licht bezien worden.

Osteopathie

Viscerale manipulaties worden veel gebruikt onder osteopaten. Dat zijn bewegingstechnieken om de buikbindweefsels mobiel te krijgen. Het voor de osteopaat meest belangrijke mesenterium om bindweefsels van het buikgebied te behandelen is het mesenterium van de dunne darm.

Manipulatieve technieken kunnen gebruikt worden in de buik-bekkenregio om de congestie (ophoping van vloeistof) te verminderen en de circulatie van de buik en het bekken te verbeteren. De osteopaat kan het mesenterium liften. Dat wordt gedaan door zachte mobiliserende technieken. Deze technieken verlichten het mesenterium en/of de ligamenten van de buikorganen van stress en verbeteren de flow van witte bloedlichaampjes (leukocyten). De leukocyten vormen een deel van het menselijke afweersysteem.

En in 2008 toonden een aantal osteopaten aan dat na mobilisatie van het mesenterium een hogere capaciteit in de poortader te meten was. Dit onderzoek ondersteunt de hypothese dat het mobiliseren van organen in de buikholte een significant fysiologisch effect heeft.

Minder buikklachten!

De osteopathische manipulatieve behandeling is een haalbare benadering voor de behandeling van patiënten met functionele darmziekten zoals inertia coli (traagheid van de darm). De werkzaamheid van osteopathie bij personen met inertia coli werd aangetoond in hun onderzoek. De patiënt bereikte na osteopathische behandeling een tijdelijke normalisatie van de darmfunctie voor 2 volledige weken. Dat is voor de patiënt mooi meegenomen; haar buikklachten nemen daardoor niet alleen tijdelijk af, maar daarnaast is deze behandeling ook nog eens minder invasief (belastend voor de patiënt) en minder duur dan een colectomie (dikkedarmoperatie) wat vaak voor deze patiënt het laatste redmiddel is.

Tot slot…

De grondlegger van de osteopathie was Andrew Taylor Still, MD DO. Hij meldde dat constipatie/obstipatie leidt tot verstoring van de functie van het zenuwstelsel en dat de lokale anatomie daarop geëvalueerd en aangepakt moet worden, zoals de bindweefsels, het mesenterium, én het buikvlies dat in een prikkelbare spanning wordt gehouden. Het losmaken van die bindweefsels is precies wat de osteopaat doet om jouw klachten te verminderen! “Het is denkbaar dat de darm en het mesenterium vanuit het middenrif naar het bekkenbodem verbonden zijn”, zo zeggen de onderzoekers uit Limerick. Alles is met elkaar verbonden, en dat….  dat realiseren zij zich nu ook!

Heb je een vraag voor mij? Ga naar contact of plaats een reactie hieronder.

Of deel dit bericht via Facebook, Twitter, WhatsApp of LinkedIn.